علائم پرکاری تیروئید در کودکان چیست؟ علت و تشخیص

علائم و نشانه‌های پرکاری تیروئید در کودکان چیست؟

غده تیروئید نقش مهمی در رشد کودکان دارند. اگر والدین کودک مشکوک هستند که فرزندشان ممکن است دچار اختلالات تیروئیدی باشد، حتما باید با یک پزشک متخصص غدد کودکان صحبت کنند تا بتوانند هر چه سریع‌تر برای درمان قدم بردارند. اما والدین با وجود چه علائمی باید مشکوک به وجود پرکاری تیروئید در کودک باشند.

پرکاری تیروئید با مجموعه‌ای از نشانه‌ها بروز می‌کند، اگرچه ممکن است نشانه‌های زیر فقط مربوط به پرکاری تیروئید نباشد، اما جدی گرفتن آنها و مراجعه به پزشک ضرری ندارد.

برخی از شایع‌ترین علائم عبارت‌اند از:

• کاهش وزن غیرعادی و دور از انتظار: برخی اوقات ممکن است کودک شما مثل همیشه غذا بخورد، و حتی اشتهای بیش از حد داشته باشد، اما در مقابل دچار کاهش وزن شدید شود.
• افزایش ضربان قلب (تاکی‌کاردی) یا تپش قلب مکرر: کودک ضربان قلبش بسیار سریع‌تر از حد طبیعی می زند، یعنی بیش از 100 ضربه دقیقه.
• اضطراب، تحریک‌پذیری و تغییرات خلقی: کودک دچار اختلالات خلقی می شود که ممکن است در مدرسه یا خانه این اختلال بروز کند.
• اختلال خواب: پرکاری تیروئید در کودکان روی خواب آنها اثر دارد، مثلا به سختی می خوابند و یا در طول شب مدام بیدار می شوند.
• افزایش تعریق و عدم تحمل گرما: کودکان همانند بزرگسالان با اختلالات تیروئیدی ممکن است مدام عرق کنند و یا تحمل گرما را نداشته باشند.
• لرزش دست‌ها: از دیگر علائم پرکاری تیروئید در کودکان لرزش دست است به‌ویژه هنگام نگه داشتن اشیای کوچک.
• بزرگی غده تیروئید (گواتر): غده تیروئید آنها بزرگ می شود طوری که این تورم در ناحیه جلوی گردن ظاهر می‌شود.
• اختلالات رشد و بلوغ: رشد استخوانی سریع اولیه و بلوغ زودرس که می‌تواند به قد نهایی کوتاه‌تر منجر شود و یا در چرخه قاعدگی در دختران اختلال ایجاد می شود.
• مشکلات بینایی: اگر کودکی بخاطر این اختلال دچار بیماری گریوز شود، چشم هایش دچار بیرون زدگی می شود..

در برخی کودکان، علائم خفیف بوده و به‌تدریج شدید می شود، در حالی که در برخی دیگر، شروع علائم ناگهانی و شدید است. همچنین علائم و نشانه‌های پرکاری تیروئید در نوزادان کمی متفاوت‌تر و البته حساس‌تر است.

علت پرکاری تیروئید در کودکان چیست؟

دلایل زیادی برای پرکاری تیروئید در در کودکان وجود دارد، اما شایع‌ترین علت بیماری گریوز است. این بیماری یک اختلال خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن غده تیروئید را تحریک کرده و باعث ترشح بیش ‌ازحد هورمون تیروئید می‌شود.

دیگر علل عبارت‌اند از:

• ندول‌های تیروئیدی: به ندول‌های تیروئیدی گره‌های پرکار هم می‌گویند که روی غده تیروئید با اندازه مختلف ظاهر می‌شوند، که ممکن است در مواردی هورمون اضافی ترشح کنند و باعث پرکاری تیروئید شوند.
• تیروئیدیت: تیروئیدیت همان التهاب تیروئید است در تیروئیدیت نشت موقت هورمون‌ها باعث پرکاری گذرا می‌شود و بعد کم‌کاری رخ می‌دهد.
• مصرف بیش‌ازحد هورمون تیروئید: مصرف برخی داروهای تیروئیدی (در مواردی که کودک تحت درمان کم‌کاری تیروئید بوده است) باعث افزایش غیرطبیعی هورمون‌های تیروئیدی در بدن و پرکاری تیروئید می‌شود.

دلایل نادرتر در پرکاری تیروئید:

• بیماری گریوز نوزادی: اگر مادر خودش بیماری گریوز (یک نوع بیماری خودایمنی تیروئید) داشته باشد، آنتی ‌بادی‌های تحریک‌کننده تیروئید او می‌توانند از طریق جفت وارد بدن جنین شوند و غده تیروئید نوزاد را تحریک کنند و نوزاد دچار پرکاری تیروئید می ‌شود.
• تغییر ژن گیرنده TSH: گیرنده TSH روی سلول‌های تیروئید مثل کلید است که با تحریک هورمون TSH فعال می‌شود. اگر ژن آن تغییر کند، ممکن است این کلید همیشه فعال بماند و تیروئید بدون نیاز به TSH زیاد کار کند.
• تومور هیپوفیز: هیپوفیز غده‌ای در مغز است که TSH ترشح می‌کند. اگر تومور هیپوفیز به طور غیرعادی TSH زیادی بسازد، تیروئید بیش ‌فعال می‌شود.

هرچند بیماری گریوز بیشترین سهم را در پرکاری تیروئید دارد، اما پزشک متخصص غدد در فرایند تشخیص، همه علت‌های احتمالی را مدنظر قرار می‌دهد.

پرکاری تیروئید در کودکان چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پرکاری تیروئید معمولا با بررسی‌های بالینی و آزمایشگاهی قابل تشخیص است. پزشک ابتدا علائم بالینی، معاینه فیزیکی (بررسی ضربان قلب، فشار خون، وضعیت رشد و معاینه گردن) بررسی می‌کند و سپس برای اندازه‌گیری هورمون‌های تیروئید آزمایش‌های خونی تجویز می‌کند.

این آزمایش‌ها معمولاً شامل:

• اندازه گیری سطح هورمون های T4 و TSH آزاد، T3 معمولا درخواست نمیشود مگر موارد خاص
• آزمایش آنتی‌بادی تیروئید برای بررسی وجود بیماری گریوز
• اسکن غده تیروئید برای مشاهده ندول های تیروئیدی و عملکرد غده
• سونوگرافی از غده تیروئید برای بررسی سطح غده

چگونه بفهمم فرزندم پرکاری تیروئید دارد؟

والدین باید حواسشان به تغییرات ناگهانی در رفتار، خلق ‌و خو، وزن و انرژی کودک باشد. اگر کودک دچار بی‌قراری شد و یا کاهش وزن شدید داشت، تپش قلب داشت و یا درگیر مشکلات خواب و تمرکز بود، لازم است به پزشک متخصص مراجعه نمایند.

اغلب بزرگسالان هستند که درگیر مشکلات تیروئیدی هستند، اما بسیاری از والدین از شنیدن اینکه که اختلالات تیروئید شایع‌ترین بیماری غدد درون‌ریز در کودکان در دوران سنین مدرسه هست، تعجب می کنند.

متن انگلیسی:

It’s estimated that nearly 37 out of 1,000 children have thyroid disease.

ترجمه متن:

برآورد می‌شود که حدود ۳۷ نفر از هر ۱۰۰۰ کودک به به بیماری‌های تیروئید مبتلا می شوند. (منبع)

اگر مشکوک به بیماری تیروئید در فرزندم هستم، چه باید بکنم؟

اگر بیش از یک مورد از علائم پرکاری تیروئید را در فرزندتان متوجه شدید، اولین اقدام مراجعه به پزشک کودکان یا متخصص غدد کودکان است.

خود درمانی یا بی‌ توجهی به علائم می‌تواند باعث بروز عوارضی همچون مشکلات قلبی یا اختلال رشد شود.

پزشک بعد از بررسی شرح حال کامل بیمار، انجام معاینه بالینی و همینطور تجویز آزمایش‌های لازم مثل خون، می‌تواند تشخیص قطعی را اعلام کند.

پرکاری تیروئید در کودکان چگونه درمان می‌شود؟

درمان پرکاری تیروئید در کودکان به عوامل زیادی مانند علت بیماری، شدت علائم و وضعیت سلامت عمومی کودک بستگی دارد.

گزینه‌های درمانی شامل موارد زیر می‌شود:

• استفاده از داروهای ضد تیروئید (مانند متی‌مازول) که باعث کاهش تولید هورمون تیروئید می شود.
• استفاده از بتابلوکرها برای کنترل علائمی چون تپش قلب و لرزش دست‌ها.
• استفاده از ید رادیواکتیو یا جراحی تیروئید در موارد خاص، هرچند این روش‌ها معمولاً در سنین پایین کمتر به کار می‌روند و بیشتر برای نوجوانان یا در موارد مقاوم به دارو تجویز می شوند.

نکته‌ای که باید والدین به آن توجه کنند، پیگیری منظم معاینات پزشکی، انجام آزمایش‌های دوره‌ای و تنظیم دوز دارو است، زیرا تغییرات هورمونی می‌تواند بر رشد و تکامل کودک تأثیرگذار باشد.

توصیه‌ای تیم دارو دات کام به شما

پرکاری تیروئید در کودکان گرچه بیماری کمتر شایع است، اما در صورت تشخیص به‌ موقع و درمان اصولی می‌تواند به‌ خوبی کنترل شود. والدین باید با مشاهده کوچک‌ترین تغییر در رفتار یا وضعیت جسمانی فرزندشان به پزشک مراجعه کنند.

همچنین به والدین توصیه می‌شود از مراجعه منظم به متخصص غدد کودکان غافل نشوند و هیچ‌گاه داروها را خودسرانه قطع یا تغییر ندهند. آگاهی، پیگیری و همکاری والدین با تیم پزشکی، مهم‌ترین قدم برای درمان این بیماری است.